Ôtwarty listek do ślōnskich strzodowisk, czyli List otwarty do środowisk śląskich zarówno po polsku, jak i po śląsku wystosowała Rada Języka Śląskiego. Informuje w nim o swoich pierwszych działaniach i apeluje o opinie i współpracę.
Powstała w grudniu 2023 roku, a pod swe skrzydła wzięło ją Stowarzyszenie Pro Loquela Silesiana. – Towarzystwo Kultywowania i Promowania Śląskiej Mowy. Radę utworzyli przedstawiciele śląskich środowisk akademickich, pisarze, tłumacze, artyści, wydawcy i dziennikarze. Jej członków łączy miłość do Śląska i wspólny cel: uznanie języka śląskiego za język regionalny.
Radą kieruje trzyosobowy zarząd. Na jego czele stanął tłumacz literatury na język śląski, Grzegorz Kulik. Stanowiska zastępców powierzono prof. dr. hab. Jolancie Tambor – lingwistce i badaczce języka śląskiego, a także Rafałowi Szymie – śląskiemu pisarzowi.
Rada zamierza kontynuować pracę nad kodyfikacją języka śląskiego. Oprócz tego, współdziałając z władzami państwa, chce między innymi upowszechniać wiedzę o języku śląskim i jego odmianach, dbać o jego rozwój oraz badać go. W planach ma też organizowanie konferencji naukowych, chce rozstrzygać wątpliwości językowe, a także opiniować sposób, w jaki śląski jest używany w życiu publicznym.
Na ostatnim posiedzeniu powołano do życia zespoły mające się zająć różnymi kwestiami. Najważniejsze z nich to zespół ds. standaryzacji, odpowiedzialny za sprawy związane z ustalaniem kodyfikacji języka śląskiego, oraz zespół ds. edukacji, który zajmie się przygotowaniem programu nauczania języka śląskiego w szkole. Utworzono także skłŏdający się z ôpolŏkōw zespół ds. Śląska Opolskiego. Zajmie się on sprawami dziejącymi się w województwie opolskim, niekoniecznie widzianymi i rozumianymi we wschodniej części Górnego Śląska.
Oto treść śląskiej wersji listu (wersja polska poniżej):
Roztōmiyli,
Kamraciŏ,
Wszyscy ci, co dō nich ślōnski jynzyk je bliski i co chcōm sie nim rozmajtymi spōsobami pŏrać!
We grudniu 2023 roku powstała Rada Ślōnskigo Jynzyka – wziōnło jã formalnie pod swojã pieczã stŏwarziszynie Pro Loquela Silesiana. Tŏwarzistwo Kultywowaniŏ i Prōmowaniŏ Ślōnskij Mŏwy. Radzi my sōm skirz tego, bo Rada, żeby mogła fungować i spōłfungować ze ôrganami ôd Państwa, ôna musi mieć formalne umocowanie. A Tŏwarzistwo Pro Loquela Silesiana – niy idzie ôdkŏzać – mŏ za tyla stabilności i zasug na polu propagowaniŏ i dōnżyniŏ ku uznaniu ślōnskigo jynzyka za regijōnalny jynzyk, żeby mogło takõ funkcyjõ wykōnować. Ôkrōm tego, co je moc ważne dlŏ edukacyjnych działań, ôno je Stŏwarziszynie, co mŏ uregulowanõ rejestrowõ sytuacyjõ prawnõ.
Beztōż kej (niy prawiymy „jeźli”, ino gynau „kej”) ślōnski jynzyk uzyskŏ status regijōnalnego jynzyka i bydzie sie mōg wkludzić jako taki do szkōł, to Tŏwarzistwo bydzie mogło nastympne kroki wykōnować i procedury poświadczać. Podwiela ale dojdzie do nauczaniŏ ślōnskigo jynzyka we szkołach, to czekŏ na nŏs wszyskich siyła roboty.
Toć, wiymy, iże tŏwarzistw i grup, co sie pŏrajōm prōmocyjōm ślōnskigo jynzyka i tworzyniym we ślōnskim jynzyku je moc i Wy wszyscy mŏcie sam ôgrōmne zasugi. Skuli tego przichodzymy do Wŏs, żeby poinformiyrować ô powezniyntych działaniach i poprosić ô podporã. Ta podpora mŏ mieć realnõ formã. Mōmy nadziejã, że usłyszymy Wasze głosy i ôpinije. Mōmy nadziejã, że niykerzi z Wŏs bydōm chcieli weznōńć udzioł we robocie ôd zespołōw przi Radzie, niykerzi bydōm chcieli możno rozmajte propozycyje i postanowiynia ôpinijować. Ino ôzprawianie, dyskusyjŏ i spōlne poczynania przizwolōm na wyrobiynie naprŏwdã dobrych rozwiōnzań.
Mōmy ôgrōmnõ nadziejã, iże społym dojdymy do takigo uznaniŏ dlŏ naszego jynzyka, na jake ôn naprŏwdã zasuguje. Czekōmy na Wasze głosy, uwŏgi i pytania.
Wersja polska:
Szanowni Państwo,
Przyjaciele,
Wszyscy ci, którym język śląski jest bliski i którzy chcą się nim na różne sposoby zajmować!
W grudniu 2023 roku powstała Rada Języka Śląskiego – wzięło ją formalnie pod swoje skrzydła stowarzyszenie Pro Loquela Silesiana. Towarzystwo Kultywowania i Promowania Śląskiej Mowy. Cieszymy się z tego, gdyż Rada, aby móc działać i współdziałać z organami Państwa, musi mieć formalne umocowanie. A Towarzystwo Pro Loquela Silesiana – nie da się temu zaprzeczyć – ma wystarczającą stabilność i zasługi na polu propagowania i dążenia ku uznaniu języka śląskiego za język regionalny, by mogło taką funkcję pełnić. Poza tym, co bardzo ważne dla działań edukacyjnych, jest Stowarzyszeniem o uregulowanej rejestrowej sytuacji prawnej.
Kiedy bowiem (nie mówimy „jeśli”, tylko właśnie „kiedy”) język śląski uzyska status języka regionalnego i zaistnieje jako taki w szkołach, Towarzystwo będzie mogło kolejne kroki wykonywać i procedury poświadczać. Zanim jednak dojdzie do nauczania języka śląskiego w szkołach, czeka nas wszystkich ogrom pracy.
Wiemy, oczywiście, że towarzystw i grup zajmujących się promocją języka śląskiego i twórczością w języku śląskim jest wiele i wszyscy Państwo mają w tej dziedzinie ogromne zasługi. Dlatego też zwracamy się do Państwa, żeby poinformować o podjętych działaniach i poprosić o wsparcie. To wsparcie ma mieć realny kształt. Liczymy na Państwa głosy i opinie. Liczymy, że część z Państwa zechce się zaangażować w pracę zespołów przy Radzie, część zechce może różne propozycje i decyzje opiniować. Tylko rozmowy i dyskusje oraz wspólne poczynania pozwolą wypracować naprawdę dobre rozwiązania.
Mamy ogromną nadzieję, że razem osiągniemy uznanie dla naszego języka takie, na jakie on faktycznie zasługuje. Czekamy na Państwa głosy, sądy i pytania.